«Ποιες σπουδές να επιλέξω, πώς να ιεραρχήσω τις επιλογές μου, υπάρχουν επαγγελματικές προοπτικές για τη σχολή που θέλω να ακολουθήσω, πρέπει να έχω στο πίσω μέρος του μυαλού μου τη συνέχιση των σπουδών μέσω ενός μεταπτυχιακού» είναι μερικά μόνο από τα ερωτήματα που βασανίζουν τους χιλιάδες υποψηφίους που βρίσκονται στην τελική ευθεία της προετοιμασίας τους για τις Πανελλαδικές Εξετάσεις που αρχίζουν στις 16 Μαΐου.
 |
Πολλές φορές οι υποψήφιοι αλλά και οι γονείς τους που προσπαθούν να τους συμβουλέψουν ώστε να κάνουν τις καλύτερες δυνατές επιλογές στο μηχανογραφικό, επηρεάζονται από πολλούς παράγοντες αφήνοντας σε δεύτερη μοίρα τις κλίσεις και τα ενδιαφέροντά τους.
Στην εποχή της οικονομικής κρίσης, άλλωστε, το κορυφαίο κριτήριο για πολλούς υποψηφίους είναι να σπουδάσουν σε τμήμα που εδρεύει κοντά στον τόπο κατοικίας τους, ώστε να αποφύγουν τα έξοδα που απαιτεί η ενοικίαση ενός σπιτιού στην επαρχία κ.λπ.
Οι κατηγορίες
Οι υποψήφιοι που ρίχνονται στη μάχη των φετινών Πανελλαδικών, θα πρέπει να γνωρίζουν ότι προκειμένου να εισαχθούν σε τμήματα ενός κεντρικού ΑΕΙ με λιγότερα μόρια, αρκεί να υπάγονται στις κατηγορίες των υποψηφίων που μπορούν να πάρουν μετεγγραφή.
Δηλαδή, να εισαχθούν αρχικά σε κάποιο περιφερειακό τμήμα με λιγότερα μόρια, και εν συνεχεία να μετεγγραφούν σε αυτό που βρίσκεται κοντά στον τόπο κατοικίας τους.
Ως εκ τούτου, είναι ένα σημείο το οποίο πρέπει να μελετήσουν λεπτομερώς, ώστε να μη χάσουν την ευκαιρία να εισαχθούν ευκολότερα στο τμήμα της αρεσκείας τους.
 |
Επίσης, πολλές φορές παρασύρονται από τα μόρια που απαιτεί ένα τμήμα για την εισαγωγή των φοιτητών. Οι υποψήφιοι πολλές φορές πιστεύουν -λανθασμένα- ότι οι σχολές με πολύ υψηλές βάσεις εισαγωγής οδηγούν πάντα σε επαγγέλματα με ευοίωνες προοπτικές.
Αντιθέτως, παραβλέπουν ότι υπάρχουν τμήματα χαμηλής ζήτησης, και με μεσαίες βαθμολογίες, τα οποία μπορούν να οδηγήσουν ευκολότερα σε ένα ασφαλές επαγγελματικό περιβάλλον, που είναι και ένα από τα κορυφαία ζητούμενα.
Με τη βοήθεια του συμβούλου Σταδιοδρομίας Employ, Κωνσταντίνου Κότιου, παραθέτουμε στο σημερινό «Εθνος – Παιδεία» τις βασικές αρχές που πρέπει να ακολουθήσει ο κάθε ενδιαφερόμενος προκειμένου να κάνει τις επιλογές του με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.
Οπως τονίζει ο κ. Κότιος μέσα σε ένα ασταθές επαγγελματικό περιβάλλον και μια διαρκώς μεταβαλλόμενη αγορά εργασίας, η επιλογή ομάδας προσανατολισμού, επιστημονικών πεδίων και εν συνεχεία η συμπλήρωση του μηχανογραφικού αποτελεί τη σημαντικότερη διαδικασία όχι μόνο των Πανελληνίων αλλά ολόκληρου του Λυκείου καθώς πρακτικά μέσω αυτής, ο μαθητής καλείται να συνδυάσει με τον καλύτερο δυνατό τρόπο πλήθος δεδομένων. Εχει αποδειχθεί στην πράξη πως είναι πολύ μικρό το ποσοστό των μαθητών και γονέων που υλοποιούν τη συγκεκριμένη διαδικασία έπειτα από προσεκτική αναζήτηση και κατάλληλη πληροφόρηση.
Καλλιέργεια δεξιοτήτων
Παράλληλα, ένα σημαντικό στοιχείο το οποίο θα πρέπει να λάβει σοβαρά υπόψη ο κάθε μαθητής, γονιός και εκπαιδευτικός και ελάχιστα έχει απασχολήσει, είναι πως πλέον τα προγράμματα σπουδών και οι εκπαιδευτικές επιλογές του καθενός πρέπει να συνυπολογίζουν και μια ακόμη σημαντική παράμετρο, ίσως τη σημαντικότερη για την αυριανή αγορά εργασίας, την καλλιέργεια δεξιοτήτων.
Και δεν αναφερόμαστε μόνο στις τυπικές ή γνωστικές δεξιότητες αλλά και στα λεγόμενα soft skills. Αναντίρρητα, φαίνεται πολύ δύσκολο, εκ πρώτης όψεως, να συνθέσει ένας μαθητής σε ένα τόσο σύνθετο και ασταθές τοπίο μια επιλογή και μια διαδρομή που να διακρίνεται από όλες αυτές τις παραμέτρους.
Ωστόσο, εφόσον στα πρώτα βήματα τηρηθούν ορισμένες βασικές αρχές, που παρατίθενται ακολούθως κωδικοποιημένες, ο κάθε ενδιαφερόμενος θα «ξεκλειδώσει» τις επιλογές του με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.
ΑΦΕΤΗΡΙΑ ΟΙ ΚΛΙΣΕΙΣ ΚΑΙ ΤΑ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΑ ΤΟΥ ΜΑΘΗΤΗ
Οι 6+1 βασικές αρχές που οδηγούν σε σπουδές και σταδιοδρομία
Αναλυτικά οι βασικές αρχές για την επιλογή σπουδών και επαγγέλματος έχουν ως εξής:
1 Ξεκινάμε με βάση τις κλίσεις και τα ενδιαφέροντα του μαθητή. Απαραίτητη αφετηρία είναι τα «θέλω» του ενδιαφερόμενου και όχι τα «θέλω» του κοινωνικού περίγυρου. Ο μαθητής θα πρέπει να γνωρίζει ποιες είναι οι κλίσεις του και πώς μπορεί να τις αξιοποιήσει δημιουργικά μέσω ενός επιστημονικού κλάδου.
2 Κάνουμε μια λεπτομερή έρευνα όλων των Τμημάτων. Διερευνούμε με ιδιαίτερη προσοχή το πρόγραμμα σπουδών κάθε τμήματος, τα επαγγελματικά δικαιώματα, τα συνδεόμενα επαγγέλματα κ.λπ. Δεν εξετάζουμε μόνο τα τμήματα που γνωρίζουμε ή μας ενδιαφέρουν και αγνοούμε παντελώς τα υπόλοιπα, διότι μπορεί σε κάποιο από τα υπόλοιπα να ανακαλύψουμε ένα τμήμα που μας ταιριάζει, μας αρέσει και εν τέλει μας οδηγεί στο επαγγελματικό πεδίο που μας ενδιαφέρει. Πολλοί μαθητές έχουν χάσει τη δυνατότητα να σπουδάσουν σε ένα τμήμα που και θα τους ταίριαζε και συχνά έχει και θετικές προοπτικές στην αγορά εργασίας επειδή δεν μπήκαν στον κόπο να το ψάξουν.
3 Κατανέμοντας και ιεραρχώντας τις επιλογές μας, συνυπολογίζουμε κι άλλες σημαντικές παραμέτρους. Στο σημείο ο κάθε ενδιαφερόμενος θέτει τις επιμέρους παραμέτρους όπως η πόλη φοίτησης, τα οικονομικά δεδομένα της οικογένειας, η αντιστοιχία ενός τμήματος εφόσον δικαιούται μετεγγραφής, η οικογενειακή παράδοση σε κάποιο επαγγελματικό κλάδο κ.ά.
4 Δεν παρασυρόμαστε από τα μόρια ενός τμήματος ούτε από τις προβλέψεις των βάσεων. Η θέση που έχει κάθε σχολή δεν αντικατοπτρίζει πάντα και τις προοπτικές των αποφοίτων της. Υπάρχουν τμήματα που είναι χαμηλά βαθμολογικά και πρακτικά μας δίνουν ίδια επαγγελματικά δικαιώματα με ομοειδή τμήματα που βρίσκονται σε υψηλότερες βαθμολογίες. Αντίστοιχα, τμήματα με υψηλές βαθμολογίες τα οποία είναι τρομερά κορεσμένα στην αγορά εργασίας. Συνηθισμένο λάθος που κάνουν πολλοί μαθητές είναι να δηλώνουν τμήματα κατά αύξουσα σειρά των μορίων τους γιατί θεωρούν πως έτσι δεν θα «χαραμίσουν» τα μόριά τους. Επίσης, δεν συμπληρώνουμε το μηχανογραφικό μας ή δεν κάνουμε τις επιλογές με κριτήριο τις προβλέψεις των βάσεων, που στη συντριπτική τους πλειοψηφία είναι λανθασμένες.
5 Δεν υπάρχει καμία σχολή που να είναι «διαμάντι» για όλους τους υποψήφιους. Το γεγονός ότι κατά περιόδους δημοσιεύονται σχετικές μελέτες και έρευνες για τμήματα και επαγγέλματα με θετικές προοπτικές είναι ένα επικουρικό στοιχείο για τις επιλογές μας και όχι πρώτιστο κριτήριο. Το ότι κάποιος κλάδος αναμένεται να γνωρίσει άνθηση δεν σημαίνει πως εφόσον τον επιλέξουμε θα εξελιχθούμε και εμείς παράλληλα σε πετυχημένους επαγγελματίες με «σίγουρη» επαγγελματική αποκατάσταση.
6 Τμήματα με γενικό υπόβαθρο είναι ασφαλέστερες επιλογές από εξειδικευμένα τμήματα για πολλούς υποψηφίους. Στην περίπτωση που κάποιος υποψήφιος δεν είναι σίγουρος για τις τελικές του επιλογές ή δεν μπορεί να αντιληφθεί την αποστολή και τις δυνατότητες ενός εξειδικευμένου προγράμματος σπουδών, είναι προτιμότερο να επιλέξει «κλασικά» τμήματα π.χ. Βιολογίας, από κάποια άλλα που έχουν συγκεκριμένο προσανατολισμό προς ένα εξειδικευμένο πεδίο μιας επιστήμης.
6+1 Μην ξεχνάτε πως οι προπτυχιακές σπουδές είναι απλά το 1ο βήμα. Το τμήμα που θα εισαχθείτε και ο κλάδος που θα επιλέξετε δεν σημαίνει πως de facto θα σας οδηγήσει στον συγκεκριμένο εργασιακό ρόλο που έχετε κατά νου. Η επεξήγηση είναι διπλή. Η σταδιοδρομία μας δεν εξαρτάται από το πρώτο πτυχίο αποκλειστικά αλλά και από σειρά άλλων παραγόντων όπως η μεταπτυχιακή μας εξειδίκευση, οι δεξιότητές μας, το κοινωνικοοικονομικό περιβάλλον, ο τόπος απασχόλησης κ.λπ. Παράλληλα, η αγορά εργασίας διαφοροποιείται ταχύτατα, και πολλές φορές ανεπαίσθητα, με συνέπεια κανείς να μην μπορεί να προβλέψει με ασφάλεια τις απαιτήσεις και το job description που θα διαμορφωθεί για τις επιμέρους θέσεις κάθε κλάδου. Αυτός είναι και ο λόγος που η αρχική μας αυτή επιλογή θα πρέπει να συνθέτει κάποιες ελάχιστες προδιαγραφές που είναι οι κλίσεις μας, οι δυνατότητες του κλάδου αλλά και το σημαντικότερο: το ενεργό μας ενδιαφέρον και το πάθος για αυτόν τον κλάδο που θέλουμε να ακολουθήσουμε. Οσον αφορά τις δεξιότητες που οφείλουμε όλοι ως σημερινοί και αυριανοί εργαζόμενοι και επαγγελματίες να καλλιεργήσουμε, δυο είναι τα στοιχεία πως πρέπει να λάβουμε σοβαρά υπόψη. Το πρώτο είναι πως όλες οι σχετικές μελέτες δείχνουν πως στη μελλοντική αγορά εργασίας, δεξιότητες όπως συνεργατικότητα, διαπραγματευτικές δεξιότητες, συναισθηματική νοημοσύνη κ.ά. σε πολλούς κλάδους θα υπερκεράσουν σε σπουδαιότητα ακόμη και τα τυπικά προσόντα. Το δεύτερο είναι πως οι δεξιότητες αυτές είναι δυνατόν να συνδυαστούν και με τα τυπικά-γνωστικά εφόδια εφόσον έχουν μια κοινή συνισταμένη. Να ανακαλύψουμε το πρόγραμμα σπουδών που θα ενισχύσει όλα αυτά τα προσωπικά μας χαρακτηριστικά, να ξεδιπλώσει τα ταλέντα μας και να μας εφοδιάσει με δεξιότητες που θα είναι πράγματι ανταποκρίσιμες στην αυριανή κοινωνία της γνώσης και στη μελλοντική αγορά εργασίας.
ΜΙΧΑΛΗΣ ΝΙΒΟΛΙΑΝΙΤΗΣ
